30 apr Patent op overlagingstechniek sneuvelt
De Deense firma Contec is het Europese octrooi voor overlagingstechniek kwijt. Het Europees octrooibureau erkent dat de versterkingstechniek voor stalen bruggen was ontwikkeld door Rijkswaterstaat, de TU Delft en aannemers in een open samenwerking. Het patent had nooit aan de leverancier van de hogesterkte betonmortel mogen worden toegekend. Daarmee is de weg vrij voor iedereen om de techniek zonder belemmeringen toe te passen. In Nederland gebeurde dat afgelopen jaren toch al wel, maar in Duitsland claimde Contec zijn rechten en dwong royalties af bij opdrachtgevers die met een dun laagje hogesterktebeton oude stalen bruggen wilden versterken. Strukton staat op het punt samen met een lokale aannemer een brug in Zuid Duitsland op die manier aan te pakken. De combinatie kan nu een flinke kostenpost op de begroting schrappen.
In Nederland zijn de afgelopen jaren onder andere de Moerdijkbrug, de Galecopperbrug, Muiderbrug en brug bij Ewijk versterkt door te overlagen. De zwaarst belaste constructies zijn daarmee wel aangepakt. Maar in Duitsland en elders in de wereld gloort nog een enorme markt.
Toen de overlagingstechniek rond de eeuwwisseling werd ontwikkeld was dat iets compleet nieuws. De staalwereld en de betonwereld waren op dat moment twee compleet gescheiden werelden. Betonnen bruggen bestonden uit grote zware liggers of dekken, terwijl staalbouwers veel slankere constructies opleverden met een laagje asfalt bovenop. Als het dek daaronder ging scheuren freesden ze het asfalt weg, herstelden de scheuren en brachten weer opnieuw asfalt aan. Stalen bruggen in het snelwegen werden decennialang op die manier in bedrijf gehouden. “Dat je daar met een laagje van 5 centimeter ultrahogesterkte beton voor vijftig jaar van verlost zou zijn, daar wilde volgens Peter Buitelaar lange tijd niemand aan.
Buitelaar heeft zich als een ware Don Quichote jarenlang sterk heeft gemaakt voor vernietiging van het octrooi. Hij werkte jarenlang bij Contec en ontwikkelde in nauwe samenwerking met Rijkswaterstaat, de TU Delft en Nederlandse aannemers de techniek. Hij was hogelijk verbaasd toen zijn Deense baas in 2003 heimelijk octrooi aanvroeg . Zijn verontwaardiging stak hij nooit onder stoelen of banken. “Ik ben een ouderwetse man”, zegt hij er nu over, “maar ik vond dat het niet deugde. De techniek was ontwikkeld op kosten van de belastingbetaler en de Nederlandse staat moest daar de vruchten van plukken. Niet een of andere handige Deense mortelverkoper.”
Buitelaar heeft altijd druk op de zaak gehouden en actief contact gezocht met de pers en politici. Begin 2016 zegde toenmalig minister Schultz van Haegen toe toe dat ze werk zou gaan maken van de vernietiging van het octrooi, zoals nu is gebeurd. Dat deed ze na vragen van de Tweede Kamer.
De zitting bij het Europese Octrooibureau in Rijwijk was donderdagmorgen al snel afgelopen. De Contec-directie kwam niet opdagen en had ook geen advocaat of octrooigemachtigde gestuurd. Dat was voor de voorzitter van de zogeheten oppositie-afdeling het sein er snel een eind aan te maken. De afgelopen maanden had het octrooibureau dat voor Rijkswaterstaat werkt honderden documenten overlegd om aan te tonen dat de techniek destijds in alle openheid in nauwe samenwerking met onderzoeksinstellingen en marktpartijen was ontwikkeld. Cruciaal bleek een document van proeven op de klap van de Brienenoordbrug, dat destijds ruimhartig gedeeld werd met iedereen die er maar interesse in stelde. Oud Rijkswaterstaat medewerker Niek Kaptein had uit zijn persoonlijke archief nog aantekeningen opgevist van de eerste gesprekken met Contact en Buitelaar over die proef. Hij kon het niet over zijn hart verkrijgen om de documenten in de papiervernietiger te kieperen toen de Bouwdienst, waar hij lang werkte, werd opgedoekt. Contec heeft nu twee maanden tijd om in beroep te gaan tegen de beslissing van de Octrooiraad. Gezien de stilte waarin het bedrijf zich al bijna een jaar hult, verwacht niemand dat de Deense firma ook echt gebruik zal maken van die mogelijkheid.
Bron: Cobouw